Obszerna biografia jednej z ważniejszych postaci polskiej kultury czasów powojennych. Konstanty Jeleński, zwany przez przyjaciół Kotem, był krytykiem sztuki i literatury, eseistą, publicystą. Związany ze środowiskiem nielubianej przez władzę PRL-u emigracyjnej, paryskiej „Kultury” przed 1989 r. słabo był obecny w krajowym obiegu. Z powodzeniem działał za to poza granicami Polski. Znał biegle kilka języków, promował m.in. Gombrowicza i Miłosza, ale także tłumaczył na język polski dzieła pisarzy zagranicznych. Homo-, a może biseksualny, prywatnie pozostawał w związku z włoską malarką, Leonor Fini, która z kolei związana była z innym malarzem, Stanislao Leprim. Cała trójka mieszkała wspólnie w Paryżu, przez ponad 30 lat tworząc wzorcowe ménage a trois, w którym wszystkie strony dawały sobie sporo wolności erotycznej. Jeleński zmarł na AIDS w 1987 r. Książka Arno nie pomija żadnego z powyższych aspektów życiorysu Jeleńskiego. Autorka opisuje, choć dość pobieżnie, związki Kota z mężczyznami, zdaje też relację z kolejnych etapów jego związku z Fini. Przede wszystkim jednak jest to biografia intelektualisty, skrupulatnie omawiająca działania Jeleńskiego na polu nie tylko polskiej, ale i światowej kultury. Rzecz napisana została bardzo sumiennie, rzekłbym nawet solennie. Mnóstwo w kolejnych rozdziałach dat, faktów i nazwisk, wszystko zostało dobrze udokumentowane. Kto jednak szukałby tu błyskotliwości i finezji, z których słynął przecież Kot, ten zamknie książkę rozczarowany. Biografia Arno to prawie czterystustronicowa „cegła”. Pożyteczna, ale też męcząca w lekturze. (Bartosz Żurawiecki)
Tekst z nr 87 / 9-10 2020.
Digitalizacja archiwum „Repliki” dzięki wsparciu finansowemu Procter & Gamble.
