Fundacja Terytoria Książki 2020
Książka Anny Dżabaginy przypomina (a może raczej należałoby powiedzieć, że wskrzesza) zapomnianą postać Eleonory Kalkowskiej, urodzonej w 1883 r. poetki, pisarki, dramatopisarki i aktorki. Kalkowska była dwujęzyczna, pisała po polsku i niemiecku. Zadebiutowała w 1904 r. młodopolskim zbiorem opowiadań „Głód życia”. Największą jednak sławę przyniosły jej stworzone w Niemczech w latach 20. i 30. dramaty realistyczne – „Sprawa Jakubowskiego” i „Doniesienia drobne”, zainspirowane historiami znalezionymi w ówczesnej prasie. Drugi z tych utworów, ze względu na swą krytyczną, lewicową wymowę, został oprotestowany przez skrajną prawicę. Hitlerowskie bojówki zakłóciły jeden ze spektakli w berlińskim Schillertheater, a policja zakazała prezentowania „kontrowersyjnej” sztuki.
Kalkowska była feministką i kobietą nieheteronormatywną. W Berlinie związała się z rzeźbiarką Milly Steger. Niewiele wiemy o ich związku, ale Dżabagina z iście detektywistyczną skrupulatnością rekonstruuje i ten fragment życiorysu Kalkowskiej. Nie jest to popularna biografia, lecz rzetelna i dociekliwa praca historycznoliteracka, ukazująca zarówno życie i twórczość bohaterki, jak i kontekst jej czasów. (Mateusz Chojnacki)
Tekst z nr 92/7-8 2021.
Digitalizacja archiwum „Repliki” dzięki wsparciu finansowemu Procter & Gamble.
