Fantazmat w tytule pewnie na wstępie odstrasza jakąś część czytelników. I… słusznie, bowiem „Krawiec…” to praca doktorska, akademizm pełną gębą. Dygresując, fantazmat to pojęcie spopularyzowane i skodyfikowane w humanistyce przez niedawno zmarłą wybitną uczoną (i lesbijkę) Marię Janion. Autor poszukuje w kinie czechosłowackim (zaczynając od drugiej połowy lat 50.) ukrytych tropów, symboli i motywów homoseksualnych (wprost pokazana homoseksualność oczywiście praktycznie nie istniała). Skupia się przede wszystkim na 5 filmach – Krawiec i książę Václava Krški, Pierwszy dzień mojego syna Ladislava Helge, Dolina pszczół Františka Vlačila, Raduz i Mahulena Petra Weigla i w końcu Chłopaki z brązu Stanislava Strnada – poddając je pogłębionej analizie. Znajduje też homoseksualne ślady w kolejnych kilkudziesięciu filmach, stawiając je w kontekście ówczesnego kina czechosłowackiego i światowego. Choć styl jest typowo akademicki, to nie przekracza granicy niezrozumienia dla niedzielnego czytelnika prac badawczych. Autor mógłby się jednak pokusić o odrobinę większą zwięzłość myśli i o jedno mniej użycie słowa „swoisty”. Mimo obszerności, książka nie wykracza poza męską homoseksualność. Jej największą bolączką jest jednak co innego: niedostępność omawianych filmów, uniemożliwiająca zderzenie analizy autora z własną. Byłoby cudownie, gdyby jakiś festiwal pokusił się o przegląd wymienionych filmów. (Daniel Oklesiński)
Tekst z nr 87 / 9-10 2020.
Digitalizacja archiwum „Repliki” dzięki wsparciu finansowemu Procter & Gamble.
