Reż. R. Brzyk. Wyst. R. Bielicka-Celińska, M. Bieńkowska, N. Aleksandrowitch, J. Połeć, B. Deutschman, T. Muszyński, M. Bałaga, A. Blitek, A. Bieńkowska. Teatr Zagłębia w Sosnowcu. Premiera: 17.05.2019
Polski teatr odkrywa XIX-wieczne pisarki lesbijki! Po Marii Konopnickiej w Poznaniu, przyszła pora na Marię Rodziewiczównę w Sosnowcu. O ile jednak Jolanta Janiczak w „O mężnym Pietrku i sierotce Marysi” problematyzuje tożsamość lesbijską i skupia się przede wszystkim na życiu prywatnym poetki, jej relacjach z partnerką i dziećmi, to dla autorki sztuki o Rodziewczównie, Martyny Wawrzyniak, ważniejsza jest twórczość i próba odpowiedzi na pytanie, czy romans z „Między ustami a brzegiem pucharu” mógłby być interesujący także dla współczesnych dziewczyn szukających tradycji polskiej powieści kobiecej.
Choć sama Rodziewiczówna (Ryszarda Bielicka-Celińska) pojawia się w towarzystwie dwóch kobiet swojego życia, Jadwigi Skirmunttówny (Maria Bieńkowska) i Heleny Weychert (Beata Deutschman), kwestia łączących ich skomplikowanych relacji, zostaje właściwie tylko zasygnalizowana. W ogóle wydaje się, że autorce i reżyserowi zabrakło odwagi w tym temacie, dość powiedzieć, że ze sceny nie pada słowo „lesbijka”. Słowo „butch” pojawia się tylko przy tytule „Butch polskiej literatury”, a „homo” – jedynie przy okazji moich „Homobiografi i”. Dla autora to bardzo miłe, ale chciałoby się więcej. Być może jest to zresztą część większego problemu, w teatrze instytucjonalnym brakuje wyoutowanych kobiet homo- i biseksualnych (aktorek, reżyserek, dramaturżek), tym samym też ich głosu jako osób niehetero. W „Między ustami a brzegiem pucharu” ten brak częściowo rekompensuje znakomity fragment z podstarzałymi skautami, którzy zwabieni patriotyczną twórczością Rodziewiczówny wyruszają na poszukiwanie pamiątek po niej. Jest też dziewczyna (Agnieszka Bieńkowska), próbująca z kobiecej strony odczytać „Lato leśnych ludzi” i przywrócić pamięć o Marii Jastrzębskiej, pierwowzorze powieściowej „Pantery”. (Krzysztof Tomasik)
Tekst z nr 80 / 7-8 2019.
Digitalizacja archiwum „Repliki” dzięki wsparciu finansowemu Procter & Gamble.
