Wyd. Krytyki Politycznej 2023
Paweł Soszyński – dziennikarz, krytyk teatralny, dramaturg – zmarł nagle we wrześniu 2021 r. Jego przyjaciele, Witold Mrozek i, znana także z łamów „Repliki”, Joanna Ostrowska postanowili zebrać i wydać teksty dramatyczne, które Paweł napisał w latach 2017-2020. Jest tych tekstów pięć. Tylko jeden z nich, „Duchologia polska”, doczekał się wystawienia za życia autora. Tom uzupełniają rozmowa z Soszyńskim, przeprowadzona na łamach pisma „Dialog”, i esej Mrozka, w którym nazywa on twórczość bohatera książki „teatrem wesołej melancholii”.
Soszyński całymi garściami czerpał z queerowej historii i mitologii. Tytułowy bohater sztuki „Teo” to nikt inny, jak Teofil Kosiński, skazany w czasie wojny za miłość do żołnierza Wermachtu (co zostało opisane w książce „Cholernie mocna miłość” Lutza van Dijka). Ale Soszyński daleki jest od martyrologii czy nawet historycznego realizmu. Celuje w kamp, ironię, w przełamywanie tragedii przegięciem i brawurą, także w swobodną, pozbawioną rygorów formę sceniczną. Rygory są przecież wyróżnikiem heteronormy. „Teo” ma podtytuł „Drag queen show”, a najbardziej zwarty dramaturgicznie tekst – monodram „matki gejów” z Wałbrzycha „Mary Poppers” – nawiązuje z kolei do szalonej „Patty Diphusy” Pedra Almodóvara.
Soszyński tworzy fantazyjne, tęczowe utopie, przestrzenie poza opresyjną homofobiczną rzeczywistością, która jednak nierzadko gwałci granice queerowej „strefy komfortu”. Są to dramaty gęste od znaczeń i skojarzeń, niekiedy rozwlekłe i niewdzięczne w czytaniu. Ale z pewnością odsłaniające ukryte przed heteryckim okiem światy „over the rainbow”. (Bartosz Żurawiecki)
Tekst z nr 103/5-6 2023.
Digitalizacja archiwum „Repliki” dzięki wsparciu finansowemu Procter & Gamble.
