Od 9 do 18 maja do siedmiu miast w Polsce zawita 22. już edycja festiwalu filmowego Millenium Docs Against Gravity. W Warszawie, Wrocławiu, Gdyni, Katowicach, Poznaniu, Bydgoszczy i Łodzi będzie można oglądać ponad 150 starannie wyselekcjowanych filmów dokumentalnych (oraz kilka fabuł). Nasza redaktorka filmowa Agnieszka Pilacińska widziała już wiele z tych tytułów, poniżej kolejny już raz poleca kilka szczególnie interesujących queerowych pozycji.
Sally
reż. Cristina Costantini, USA, 2024
Kiedy Tam poznała Sally – tak mógłby brzmieć tytuł komedii romantycznej na miarę naszych czasów. Niestety Sally Ride, pierwsza Amerykanka, która poleciała w kosmos, urodziła się na początku lat 50. i swój związek z Tam musiała ukrywać przez niemal trzy dekady, po drodze, dla zachowania pozorów, poślubiając kolegę po fachu Stevena Hawleya. „NASA nie była gotowe na kobiety, a co dopiero na lesbijki” – padają z ekranu gorzkie słowa, a reżyserka rzuca światło na bohaterki do tej pory stojące w cieniu.
Film Costantini nie jest tylko historią miłości zakazanej przez purytańskie społeczeństwo. Stanowi również portret czasu – protekcjonalnego traktowania kobiet przez mężczyzn, seksizmu, podwójnych standardów. „Sally” to dzieło w zasadzie kompletne. Przede wszystkim ze względu na treść: wspaniałą bohaterkę przeżywającą ogromny konflikt wewnętrzny, a przy tym cichą, nieśmiałą, pragnącą życia z dala od blasku fotoreporterskich fleszy. To także uczta formalna – montaż autorstwa Kate Hackett i Andrew McAllistera, zgrabnie łączący archiwa z wywiadami z najbliższymi dla Sally osobami, w tym oczywiście z Tam, trzyma uwagę od pierwszej do ostatniej sceny. „Sally” bawi (choć często to śmiech przez łzy) i wzrusza, ale przede wszystkim zostawia nas z niesamowitą herstorią postaci, która zasłużyła na dużo więcej, niż to, co dostawała do społeczeństwa. (Agnieszka Pilacińska)
Seanse
Warszawa
10 maja, 18:45 – Luna
11 maja, 11:30 – Kinoteka
13 maja, 18:15 – Muranów
15 maja, 16:30 – Kinoteka
17 maja, 20:45 – Kinoteka
18 maja, 13:45 – Luna
Wrocław
16 maja, 19:00 – Dolnośląskie Centrum Filmowe
17 maja, 14:15 – Dolnośląskie Centrum Filmowe
Gdynia
11 maja, 18:30 – Gdyńskie Centrum Filmowe
12 maja, 15:15 – Gdyńskie Centrum Filmowe
18 maja, 12:30 – Gdyńskie Centrum Filmowe
Katowice
18 maja, 17:15 – Światowid
Poznań
15 maja, 20:00 – Kino Muza
18 maja, 20:15 – Kino Muza
Bydgoszcz
11 maja, 11:00 – Kino Orzeł
Łódź
11 maja, 15:00 – NCKF
16 maja, 15:45 – NCKF
Chodź, zobacz mnie w dobrym świetle
Come See Me in the Good Light
reż. Ryan White, USA, 2025
„Chodź, zobacz mnie w dobrym świetle. Chodź, powiedz mi to, co mówisz prawdzie. Chodź, kłopocz mnie. Chodź, uderz jak grom.” pisze Andrea Gibson w wierszu dedykowanym swojej partnerce Megan Falley, również poetce. Film Ryana White’a to niebywale intymna podróż do wnętrza ich relacji. Rytm ich życia wyznaczają wznowy i remisje choroby nowotworowej Andrei, wizyty w szpitalach, sesje chemioterapii i wspólne czytanie nowych wyników badań.
„Chodź, zobacz mnie w dobrym świetle” to także historia queerowości, odnajdywania siebie, modelowania nieheteronormatywnej socjalnej siatki. Zdjęcia autorstwa Brandona Somerhaldera budują niezwykła warstwę wizulaną, nadającą obrazowi plastyczny język. Reżyser nie szuka dla nas tanich wzruszeń, nie szantażuje emocjonalnie. Jego film to utrzymana w rytmie poetyckiego slamu historia ferworu życia, rozpalającego umysł i trzewia. (Agnieszka Pilacińska)
Seanse
Warszawa
12 maja, 20:30 – Kinoteka
13 maja, 20:30 – Luna
15 maja, 21:15 – Kinoteka
16 maja, 21:00 – Kinoteka
17 maja, 16:00 – Kinoteka
18 maja, 20:30 – Luna
Wrocław
13 maja, 20:30 – Dolnośląskie Centrum Filmowe
18 maja, 20:30 – Dolnośląskie Centrum Filmowe
Gdynia
13 maja, 17:45 – Gdyńskie Centrum Filmowe
15 maja, 15:45 – Gdyńskie Centrum Filmowe
18 maja, 20:15 – Gdyńskie Centrum Filmowe
Katowice
13 maja, 16:00 – Światowid
14 maja, 18:00 – Światowid
Poznań
14 maja, 17:45 – Kino Muza
18 maja, 20:30 – Kino Muza
Bydgoszcz
14 maja, 20:00 – Kino Orzeł
Łódź
14 maja, 15:45 – NCKF
17 maja, 20:30 – NCKF
S/He Is Still Her/e: historia Genesis P-Orridge
S/He Is Still Her/e: The Official Genesis P-Orridge Documentary
reż. David Charles Rodrigues, USA, 2024
Grecko-amerykańsko-brazylijski reżyser David Charles Rodrigues przygląda się wymykającej się wszelkim możliwym definicjom historii Genesis P-Orridge – brytyjskiej muzyczki, kompozytorki i performerki. Urodzoną w 1950 roku w Manchesterze artystkę od najmłodszych lat uwierały tradycyjne wzorce genderowe, które nijak nie przystawały do jej osobowości i potrzeb. „Niektórzy ludzie czuję się jak mężczyźni uwięzieni w ciałach kobiet. Niektórzy ludzie czuję się jak kobiety uwięzione w ciałach mężczyzn. Breyer P-Orridge czuje się uwięziona w ciele.” – twierdziła. Razem ze swoją partnerką Lady Jaye poddawała w wątpliwość konstrukt płci, twierdząc, że ciało jest lepiszczem, którego kształt zależy tylko i wyłącznie od nas. Określała siebie jako osobę pandrogeniczną – nowy byt powstały po dekonstrukcji poprzedniej tożsamości. Tak jak bohaterki filmu „Avant-Drag!” (2014) w reżyserii Fila Ieropoulosa czyniły z dragu polityczny, radykalny akt niewymagający tłumaczenie się społeczeństwu, tak równie radykalnie Genesis P-Orridge odrzucała wszelkie współczesne dogmaty, w celu transgresyjnego doświadczenie siebie, swojej cielesności oraz relacji z partnerką. (Agnieszka Pilacińska)
Seanse
Warszawa
9 maja, 15:45 – Kinoteka
11 maja, 21:30 – Kinoteka
15 maja, 18:00 – Kinomuzeum
17 maja, 20:30 – Kinoteka
18 maja, 18:30 – Kinoteka
Dom, w którym narodził się house
Move Ya Body: The Birth of House
reż. Elegance Bratton, USA, 2025
„Historia House’u to historia queeru” – mówi jedna z bohaterek dokumentu Elegance’a Brattona. Zrodzony na przełomie 1985 i 1986 roku w klubie Warehouse w Chicago gatunek muzyczny miał nie tylko charakter rozrywkowy, ale także wymiar tożsamościowy – dawał poczucie przynależności, bezpieczeństwa, koherencji. Amerykański filmowiec żongluje emocjami – w dynamiczne, energiczne, rozluźniające tempo opowieści wplata elementy nostalgiczne i refleksyjne. Portretuje czołowe postaci mające wpływ na House. Prowadzi nas od narodzin disco, przez reakcję nań białej części społeczeństwa, rasizm i homofobię, wydarzenia takie, jak chociażby Disco Demolition Night z 12 lipca 1979, kiedy na boisku Comiskey Park po wysadzeniu w powietrze skrzyni wypełnioną płytami winylowymi doszło do zamieszek i całkowitego niszczenia sportowego obiektu. Bazując na archiwach oraz aktualnych wywiadach z muzykami, Bratton tworzy sentymentalną, roztańczoną pocztówkę, po której będziecie chcieli wskoczyć na parkiet. (Agnieszka Pilacińska)
Seanse
Warszawa
9 maja, 21:00 – Kinoteka
10 maja, 18:15 – Luna
11 maja, 20:45 – Luna
12 maja, 15:45 – Kinoteka
16 maja, 20:45 – Luna
18 maja, 20:45 – Atlantic
Wrocław
14 maja, 18:00 – Dolnośląskie Centrum Filmowe
Gdynia
12 maja, 16:30 – Gdyńskie Centrum Filmowe
15 maja, 20:15 – Gdyńskie Centrum Filmowe
Katowice
14 maja, 13:45 – Światowid
Łódź
11 maja, 12:00 – NCKF
17 maja, 20:15 – NCKF
BEST OF MDAG: Witamy w Czeczenii
Welcome to Chechnya
reż. David France, USA, 2020
David France, twórca „Jak przetrwać zarazę”, powraca z jednym z najbardziej wstrząsających dokumentów ostatnich lat. „Witamy w Czeczenii” ilustruje sytuację osób nieheteronormatywnych w kraju należącym do Federalnej Rosji – sytuację dramatyczną, nawet biorąc pod uwagę rosnące w siłę ruchy konserwatywne w państwach demokratycznych. Homoseksualność w Czeczenii jest de facto zabroniona, ścigana przez władze i surowo karana. Uważana za „plamę na honorze” często prowadzi do wydawania członków własnej rodziny, a nawet samosądów, jak chociażby ten pokazany w filmie, na którym mężczyzna zabija własną siostrę.
Dzieło amerykańskiego reżysera jest przede wszystkim zapisem akcji ratunkowej aktywistów LGBT+, mającej na celu wywiezienie z kraju osób szczególnie zagrożonych i zapewnienie im azylu. France portretuje także heroiczne działania aktywistów, którzy bezustannie narażają życie, jak chociażby Olgi Baranovej, od lat będącej „na celowniku” służb specjalnych. To dokument nie do uwierzenia, po którym wszyscy zadadzą sobie pytanie: „Jak to w ogóle możliwe?”. Film France’a nie jest przecież fikcją, ci ludzie naprawdę tracą życie z powodu swojej orientacji seksualnej – i to w XXI wieku. Pojawiające się w nim wypowiedzi prezydenta Czeczenii nie dają niestety żadnej nadziei na lepszą przyszłość. „Witamy w Czeczenii” powinno być wyświetlane w szkołach jako gorzka lekcja tego, do czego prowadzi radykalizacja konserwatywnych postaw i mowa nienawiści, która prędzej czy później niemal zawsze zamienia się w czyny. (Agnieszka Pilacińska)
Seanse
Warszawa
11 maja, 20:30 – Atlantic
Filmy po których Agnieszka poprowadzi spotkanie
Gen_
reż. Gianluca Matarrese, Francja, Włochy, 2025
Niezwykły człowiek i lekarz, doktor Maurizio Bini, opiekuje się przyszłymi rodzicami, którzy zdecydowali się na zapłodnienie in vitro oraz osobami, które podjęły decyzję o korekcie płci w szpitalu publicznym w Mediolanie. Udaje mu się bezpiecznie balansować między kruczkami prawnymi konserwatywnego systemu oraz żarłocznym rynkiem medycznym, który traktuje ciała jak towar. Jest to jedna z nielicznych publicznych placówek we Włoszech, która wyróżnia się takim podejściem.
Bini i jego zespół spotykają się z bardzo różnymi przypadkami. Jego pacjenci potrzebują medycznej interwencji, aby móc dalej normalnie żyć. Obserwując rozmowy doktora z pacjentami i zespołem, jesteśmy świadkami olbrzymiego emocjonalnego zaangażowania lekarza, a jego charyzma koi pacjentów. Daje nadzieję na znalezienie satysfakcji w życiu – czy to z posiadania dzieci czy z poczucia właściwej tożsamości płciowej. (opis festiwalu)
Seanse
Warszawa
9 maja, 18:30 – Iluzjon
11 maja, 14:15 – Iluzjon
16 maja, 20:45 – Kinoteka
17 maja, 15:15 – Kinoteka – SPOTKANIE PO FILMIE prowadzi nasza redaktorka, Agnieszka Pilacińska
18 maja, 20:15 – Iluzjon
Poznań
16 maja, 18:15 – Kino Muza
My Sunnyside
reż. Matylda Kawka, Polska, USA, 2025
Prawdziwa miłość może cię zaskoczyć, gdy stracisz już nadzieję na jej znalezienie. Allie i Jo od pierwszego momentu wiedzieli, że będą razem. Jo, trans mężczyzna, jest jedną z czołowych postaci na arenie startupów Nowego Jorku, świetnym mówcą, mentorem, aktywistą. Jego partnerka, Allie, trans kobieta, jest wykładowczynią biologii uwielbianą przez studentów. Gdy mieli dwadzieścia lat, nie znali nawet słowa „transgender”, bo pochodzili z małych religijnych społeczności.
Dwie dekady później ich drogi krzyżują się, by stworzyć razem rodzinę i rozpocząć tranzycję. Poznajemy ich, gdy szykują się do wesela w rytmie rodzinnych wydarzeń i celebracji. Jesteśmy świadkami scen z życia zwyczajnej, lecz nietypowej, rodziny z Sunnyside, Queens w Nowym Jorku. Proces odnajdywania się w nowych rolach w pracy i społeczności przynosi łzy, ale również nieoczekiwane poczucie spełnienia. (opis festiwalu)
Seanse
Warszawa
12 maja, 20:15 – Kinoteka
13 maja, 18:15 – Atlantic – SPOTKANIE PO FILMIE prowadzi nasza redaktorka, Agnieszka Pilacińska
14 maja 20:15 – Iluzjon
17 maja 18:15 – Iluzjon
Wrocław
16 maja, 18:30 – Dolnośląskie Centrum Filmowe
Gdynia
14 maja, 20:30 – Gdyńskie Centrum Filmowe
Trans Memoria
reż. Victoria Verseau, Szwecja, Francja/Sweden, France, 2024
Victoria Verseau, szwedzka artystka konceptualna, poznała Meril w 2012 roku w tajskim hotelu, gdzie obie mieszkały przed i po operacji korekty płci. Po latach Victoria wraca do tego miejsca, żeby zrozumieć swoją przemianę i to, co definiuje ją jako kobietę. Wspomina także Meril, która popełniła samobójstwo. W hotelu dwie inne transpłciowe osoby, Atena i Aamina, czekają na operację. Przechodząc proces przemiany, zastanawiają się nad kwestiami związanymi z kobiecością, stratą i śmiercią.
Film pokazuje, co to znaczy być transpłciową kobietą, dokumentując momenty zwątpienia i niepewności oraz prawdziwy obraz operacji korekty płci. Strata Meril jest odczuwalna i dotkliwa. Film staje się odą na cześć ich przyjaźni i wezwaniem do wytrwałości. Przeszłość, teraźniejszość i przyszłość przeplatają się tu na zasadzie introspekcji, odzwierciedlając sposób, w jaki przywołujemy wspomnienia. (opis festiwalu)
Seanse
Warszawa
9 maja, 11:45 – Kinoteka
14 maja, 20:00 – Kinomuzeum – DYSKUSJA PO FILMIE z udziałem m. in. osób bohaterskich „Repliki” – dry Joanny Ostrowskiej, Angeli Getler oraz J. Szpilki
15 maja, 20:30 – Kinoteka – SPOTKANIE PO FILMIE prowadzi nasza redaktorka, Agnieszka Pilacińska – spotkanie odwołane
16 maja, 20:15 – Atlantic
18 maja, 14:45 – Luna
Wrocław
10 maja, 20:45 – Dolnośląskie Centrum Filmowe
Gdynia
14 maja, 12:00 – Gdyńskie Centrum Filmowe
16 maja, 20:30 – Gdyńskie Centrum Filmowe
