red. Agnieszka Gajewska „Teorie wywrotowe. Antologia przekładow”, Wyd. Poznańskie 2013
red. A. E. Banot, A. Barabasz i R. Majka „Postpłciowość?”, Wyd. Naukowe Akademii Naukowo-Humanistycznej, 2013
Bierzcie i jedzcie z tego wszyscy! Agnieszka Gajewska na ponad 800 stronach „Teorii wywrotowych” zebrała głosy nienormatywnej myśli Zachodniej od lat inspirujące polskie badania genderowe. Od feminizmu liberalnego przez czarny kobietyzm (Alice Walker), podporządkowane inne (Rosemary Arrojo ), zwrot ku rzeczywistości (Donna Haraway, Karen Barad) po odmieńcze strategie queer-lewicowe. Ta ostatnia „odmieńcza” część (ze wstępem Rafała Majki i Tomasza Sikory) zawiera prawdziwe perły radykalizmu. „Błędem byłoby powiedzieć, że [lesbijki] kochają się i żyją z innymi kobietami […] Lesbijki nie są kobietami” – pisze Monique Wittig. „Tak jak popęd śmierci rozpuszcza skrzepłe tożsamości, […] tak queer musi dążyć do zakłócania, queerowania, organizacji społecznej jako takiej – czyli do zakłócania i queerowania nas samych i naszych inwestycji w tę organizację. Odmieńczość nie może nigdy definiować tożsamości, może ją jedynie zakłócać […] Odmieńczość nie ma nic do zaoferowania […] Odmieńczość to nicość” – wykrzykuje Lee Edelman na przekor pozytywnej polityce futurystycznej. „Odmieńczości jeszcze tutaj nie ma. Odmieńczość [….] to idealność” – Jose Esteban Munoz kreuje z kolei qUeerTOPIĘ. I to wcale nie koniec.
Owe kłiradykalne teorie w pewnym sensie p/matronują rozpoznaniom zebranym w innej teoretycznej antologii – „Postpłciowość?”. Redaktorzy_tki (ow queerowy zapis jest autorską strategią) rozumieją postpłciowość jako „figurę radykalnego otwarcia, obmyślającą zastygłe historyczne konstrukty płci” i pytają o jej możliwość. Zawarte tu teksty są lepsze i gorsze, ale te lepsze – naprawdę inspirujące. Tomasz Sikora pisze o „niekończącej się pracy (na rzecz) różnicy, która nie odwraca się od kwestii sprawiedliwości społecznej”, Błażej Warkocki „czyta ponownie” Rudolfa i Tomasa, a Iwona Gralewicz-Wolny… Sylwię Chutnik. Bierzcie zatem i jedzcie. Oto bowiem ciało kłir, dla was wydane. Bez odpuszczenia grzechów. (Marta Konarzewska)
Tekst z nr 43/5-6 2013.
Digitalizacja archiwum „Repliki” dzięki wsparciu finansowemu Procter & Gamble.
