Pierwsza w Polsce obszerna praca naukowa na temat LGBT w kulturze muzułmańskiej
„Queer a islam”, pod red. K. Górak-Sosnowskiej, Smak Słowa 2012
Wydawałoby się, że trudno o odleglejsze pojęcia niż queer i islam. Oba dorobiły się pojemnego zestawu stereotypów. Tym bardziej warto przeczytać pierwsze polskie opracowanie na ten temat pod red. Katarzyny Górak-Sosnowskiej (swoją drogą, nie ma u nas pracy „Queer a chrześcijaństwo” – ot, paradoks).
„Queer a islam” podzielony jest na dwie części – analizę historyczną i przegląd aktualnej sytuacji. Autorzy/rki pokazują, że mimo bardzo silnego podziału na dwie płcie w kulturze muzułmańskiej, nie jest ona jednak monolitem. Katarzyna Pachniak pisze o hermafrodytach w średniowiecznym prawie muzułmańskim, Joanna Musiatewicz analizuje ogromną rolę, jaką przez ponad tysiąc lat (!) odgrywali eunuchowie, a Magdalena Nowaczek-Walczak opisuje sytuację „zniewieściałych mężczyzn” i „zmaskulinizowanych kobiet”. Okazuje się, że przyzwolenie na „queerowanie” było i jest w islamie większe niż akceptacja ruchu gej/les, który delikatnie mówiąc – sprawia problem; homoseksualizm jest nielegalny w wielu muzułmańskich krajach, w niektórych karany nawet śmiercią.
W drugiej części otrzymujemy opis dość dramatycznego funkcjonowania osób LGBTQ we współczesnym islamie – m.in. Monika Lisiewicz zajmuje się analizą sytuacji w Turcji, Marta Woźniak – w Palestynie, Syrii i innych krajach Bliskiego Wschodu, a Piotr Bachtin opisuje specyficzne traktowanie osób trans w Iranie. Opracowanie zamyka tekst Gawła Walczaka o muzułmanach starających się o azyl w Hiszpanii ze względu na orientację seksualną.
Momentami trochę razi akademicki język, ma się też wrażenie, że autorzy/rki starają się uczynić mocno homofobiczną kulturę islamu odrobinę bardziej LGBT-friendly. Ale generalnie „Queer a islam” to solidna porcja wiedzy dotychczas u nas praktycznie niedostępnej. Nieoczekiwanym zgrzytem jest tylko mizoginiczny pierwszy rozdział, w którym Marek Dziekan pisze m.in., że szum wokół zjawiska obrzezania kobiet jest wynikiem propagandy feministycznej, a segregacja płci podczas modlitwy w islamie… nie jest przejawem dyskryminacji.
Tekst z nr 37/5-6 2012.
Digitalizacja archiwum „Repliki” dzięki wsparciu finansowemu Procter & Gamble.
