Na naszej okładce prof. Ewa Graczyk – badaczka literatury polskiej, od ponad 30 lat pracująca na Uniwersytecie Gdańskim, zajmująca się m.in. okresem romantyzmu, literaturą kobiet oraz twórczością Witolda Gombrowicza, po raz pierwszy mówi o swej nieheteronormatywności – o fantazjach erotycznych z kobietami i o niedopuszczaniu ich do świadomości, o milczeniu na temat własnych pragnień i o przerwaniu tego milczenia – rozmowa Marty Konarzewskiej

W numerze również:

• Odredakcyjny tekst o 14-letnim Dominiku z Bieżunia, który pod wpływem prześladowań motywowanych homofobią popełnił samobójstwo;
• Maryla Rodowicz sojuszniczką LGBT w ramach akcji Kampanii Przeciw Homofobii „Ramię w ramię po równość”;
• Randy W. Berry, Specjalny Wysłannik Departamentu Stanu USA ds. Praw Człowieka Osób LGBTI – rozmowa Mariusza Kurca;
• „Nadchodzi zima?” – Sławomir Sierakowski, szef Krytyki Politycznej, analizuje sytuację polityczną z perspektywy LGBT w rozmowie Marty Konarzewskiej;
• „Wyklęte rewiry” – aktor Adam Pater o graniu transpłciowej Charlotte Mahlsdorf w monodramie „Jestem swoją własną żoną” oraz o 30 latach procesu akceptacji własnej homoseksualności w rozmowie Bartosza Żurawieckiego;
• „Chłopaki bi, wyjdźcie z szafy!” – zachęca Tymon Radwański, nasz czytelnik, w rozmowie Mariusza Kurca o podrywaniu chłopaków i dziewczyn, o związkach oraz o tym, dlaczego tak niewielu biseksualnych mężczyzn robi coming out;
• Edyta Baker, osoba transpłciowa w trakcie korekty płci, a także rzecznik i wiceprezes Trans-Fuzji, w tekście „Nie pytajcie nas o to” pisze o tym, na czym polegają medyczne zabiegi korekty płci, a także o tym, by wobec osób transpłciowych stosować powszechne zasady savoir-vivre’u i nie dopytywać o intymne szczegóły;
• Joseanne i Joseph Peregin – założyciele katolickiej grupy LGBT „Drachma Partents” na Malcie, rodzice geja opowiadają w rozmowie Marcina Dzierżanowskiego o tym, jak Malta zaakceptowała jednopłciowe związki partnerskie i jak oni sami zaakceptowali homoseksualność syna;
• Sergiusz Wróblewski – niegdyś dziennikarz gejowskiego miesięcznika „Inaczej”, dziś menadżer kultowego klubu HaH w Poznaniu – rozmowa Przemysława Góreckiego;
• Bartosz Żurawiecki o historii izraelskiego ruchu LGBT oraz o bajecznej Paradzie Równości w Tel-Awiwie, której był uczestnikiem na zaproszenie izraelskiego Ministerstwa Turystyki;
• Mariusz Kurc o berlińskim festynie LGBT (nie mylić z Paradą Równości), który odbywa się od 23 lat w dzielnicy Schöneberg i przyciąga kilkaset tysięcy uczestników/czek.

Opowiadanie

W dziale literackim – opowiadanie o transseksualnym dziecku „Ile żyje motyl?” Agaty Durendal

Felieton

„Niełatwo być Polakiem” Bartosza Żurawieckiego

Kultura:

Film François Ozona „Nowa dziewczyna”, spektakl Piotra Trojana „Grindr” oraz książki: „Kryptonim Hiacynt” Andrzeja Selerowicza, „Kim jest ślimak Sam” Marii Pawłowskiej i Jakuba Szamałka, „Seks i cytadela” Shereen El Feki, „Rubieże przyjemności” Paweł Sołodkiego, „Skrajem” Grzegorza Kielara oraz „Rejterada oraz 33 inne utwory wierszem” i „Q. Nie tylko dramaty” Piotra Marcina Kraski;

dział Muzyka, a w nim m.in. Mika, Jennifer Hudson, Tooji i Janet Jackson z nowymi płytami

A poza tym:

– Arek Kluk i Paweł Skrodzki z Grupy Stonewall, para na życie i na działanie, piszą o przygotowaniach do odmienionego poznańskiego Marszu Równości (Marsz odbędzie się 26 września);

– Kampania Przeciw Homofobii tworzy galerię pocztówek LGBT – każdy może wziąć udział!;

– „Aktywizm jest sexy” – pisze Mariusz Kurc;

– Agata Chaber, prezes KPH, o równym traktowaniu w polskich szkołach

– w „Czajniku” Karolina Korwin-Piotrowska, Omar Sangare, Urszula Dudziak, Miles Robins – syn Susan Sarandon oraz Cara Delevingne.

Dla prenumeratorów/ek: film na DVD „Śniadanie ze Scotem” – prezent od Tongaririo Releasing

Wysyłka numeru od 23 lipca br. Już dzisiaj możesz zamówić najnowszy numer na allegro (>>> przejdź do aukcji)

Måns Zelmerlöw zapewnia, że nie jest homofobem. Podobnie jak Artur Orzech.

Na żywo jeszcze lepiej

Czy Eurowizja na żywo wygląda tak samo świetnie, jak w TV? Nie, wygląda lepiej. Gdy koło godziny 20.00. zająłem miejsce w wiedeńskiej Stadthalle (sektor pomarańczowy, rząd 9, miejsce 22, cena: 220 euro), przez dobre 15 minut po prostu gapiłem się na wszystko wokół. Na 43 tony sprzętu wiszące pod sufitem, na 40-metrową scenę, na rzędy stolików dla gwiazd po przeciwnej stronie oraz – przede wszystkim! – na ludzi. Morze ludzi i morze flag, głównie narodowych, ale i całe mnóstwo tęczowych. Pary gejowskie trudno byłoby zliczyć (łatwiej chyba pary hetero).

I wszelkie europejskie narodowości (plus Australia). Siedziałem obok grupy z Turcji i Azerbejdżanu (z lewej), przede mną byli Węgrzy, Łotyszki i Rosjanki a trochę dalej Żydzi. Za mną Rumuni. Ciut niżej grupa fantastycznych Australijek. Jedna z nich (typ Edie z „Absolutely Fabolous”) na pytanie, czemu Eurowizja jest w Australii tak popularna, odpowiedziała: „Sama nie wiem, chyba dlatego, że u nas jest dużo gejów” – i w śmiech! Wiele osób wymalowanych w narodowe kolory – można się było poczuć jak na meczu piłkarskim – ale jednak nie, bo te osoby się uśmiechały, niczego nie skandowały, a już na pewno nic przeciwko innym. Co najwyżej po prostu śpiewały eurowizyjne kawałki. Przyjazna atmosfera. Kochamy się.

Ciekawskich informuję: gdy na ekranach TV leciały clipy przedstawiające poszczególnych uczestników/czki, służby techniczne błyskawicznie przygotowywały scenę na kolejny występ. Niemal po każdej piosence szwadron ze szczotkami czyścił scenę w ciągu dosłownie 10 sekund. Bywało też, że na telebimach pojawiała się sugestia dla publiczności: „Turn on your cellphones facing the stage” albo „Applause!” albo „Shhhh!” („włączcie komórki światłem w stronę sceny”, „aplauz”, „cisza”).

Eurowizja w Moskwie? Nie bardzo

Kibicowałem Izraelowi (Nadaw Guedj i „Golden boy”), Serbii („Beauty never lies” Bojany Stamenov, która spotkałem potem na lotnisku w Wiedniu) oraz oczywiście Litwie za ich pocałunki różno- i jednopłciowe na scenie (Monika Linkyte i Vaidas Baumila oraz ich tancerze/rki). Podobał mi się Loïc Nottet z Belgii („Rhythm inside”), Australijczyk Guy Sebastian („Tonight again”). A Niemka i Austriacy – którzy dostali 0 punktów – wcale nie byli moim zdaniem źli. Miałem też wielką sympatię dla naszej Moniki Kuszyńskiej, szkoda tylko, że jej piosenka była po prostu nie najlepsza…

Zwycięzca Mans Zelmerlow ze Szwecji i jego przebój „Heroes” był jednym z faworytów wiedeńskiej Stadthalle. Na poeurowizyjnym afterparty widziałem już koszulki z napisem „Homos? Heteros? Heroes!” – to odzew na jedną głupią homofobiczną wypowiedź Mansa sprzed roku (ponoć powiedział, że w seksie męsko-męskim jest coś nienaturalnego). Piosenkarz wielokrotnie przepraszał i zapewniał, że nie jest homofobem, ale sprawa nie chce umrzeć.

Nasz czytelnik Krzysztof Maciej Markowski znalazł przeprosiny Mansa choćby tu:

Rosjanka Polina Gagarina została przyjęta entuzjastycznie. Jej piosenka była po prostu bardzo dobra. Buczenie zaczęło pojawiać się dopiero, gdy podczas liczenia głosów okazało się, że ona może wygrać. Tego eurowizyjna publiczność nie chciała. „Dajcie spokój! I jak ja pojadę z moim chłopakiem w przyszłym roku… do Moskwy?!” – mówił młody Żyd z Tel Avivu do siedzących obok Rosjanek.

Conchita z bliska

W kuluarach można było m.in. obejrzeć niesamowitą suknię Conchity Wurst z zeszłego roku. O samej Conchicie już nie piszę, bo przecież widzieliście. W każdym razie „królowa Austrii” – tak się pisze w jej ojczyźnie! – gra swą rolę perfekcyjnie. Jest wszędzie. Spogląda z okładek gazet, z reklam banku, z nowego clipu „You are unstoppable” (trzymam kciuki za jej debiutancki album).

Conchita pojawiła się też… w naszej grupie. No, właśnie, „w naszej grupie” – byłem w Wiedniu jako jeden z ponad setki dziennikarzy zaproszonych przez Biuro promocji Austria.Info oraz Wien Tourismus – Biuro Promocji Miasta Wiednia. Swoje zaproszenie traktuję jako ukłon nie tylko w stronę „Repliki”, ale całej polskiej społeczności LGBT, która jest po prostu w Wiedniu bardzo mile widziana.

Przyjazne podejście do osób LGBT było widoczne na każdym kroku. Choćby w tak błahej sprawie, jak zorganizowana dla nas gra miejska, w ramach której jednym z zadań było zrobienie sobie jak największej liczy selfies z sygnalizacją świetlną z jednopłciowymi parami. Wiedeń jest z nich dumny i je promuje. Wszystkich jest 42. Zapewniły one austriackiej stolicy tak niesamowitą promocję (odnotowały je media na całym świecie), że władze miasta już zdecydowały, że – choć miały świecić tylko w maju, w czasie Eurowizji – zostaną na zawsze.

A Conchia pojawiła się w naszej grupie właśnie po to, by… zaprosić na grę miejską. Jedliśmy właśnie śniadanie na 8. piętrze hipsterskiego hotelu „25 hours”, gdy ni stąd ni zowąd z windy wyszła… Conchita Wurst we własnej osobie. Nastapił kilkuminutowy szturm z aparatami fotograficznymi i Komorkami, zanim Conchita mogła przemówić. Była dowcipna i wyluzowana, ale wyluzowana nie zupełnie, tylko wyluzowana jak na divę! Na żywo i z bliska jest tak samo piękna i efektowana, jak w TV. I szczuplusieńka.

***

Na Ratuszu wiedeńskim powiewały flagi Austrii oraz flagi tęczowe. Przed ratuszem – „strefa kibica” z ogromnym telebimem, nad którym widniał napis „Akceptacja jest córką wolności”. Wszędzie billboardy i plakaty eurorowizyjne. Nawet 150 taksówek wiedeńskich jeździło z logo Eurowizji.

Dwa dni przed konkursem uzyskaliśmy dostęp do Stadthalle. W kaskach na głowie oglądaliśmy scenę, gdy nad nami montowano oświetlenie. Zajrzeliśmy tez do garderób artystów (to osobna hala sama w sobie).

Gejowski Wiedeń

Naszym przewodnikiem po Wiedniu był niejaki Niki König. Gdy stanęliśmy przed wiedeńską operą, Niki powiedział, że została ona zaprojektowana przez gejowską parę architektów: Augusta Sicard von Sicardsburg oraz Eduarda van der Nüll (który zszokowany fala krytyki popełnił samobójstwo). Innym razem Niki zaprowadził nas do gejowskiej dzielnicy (szóstej) z centralnym pchlim targiem Naschmarkt, na którym czasowo stanął pomnik homoseksualnych ofiar nazizm.

Rzut beretem stamtąd jest klub SMart – dla wielbicieli i wielbicielek seksu S/M (wszelkich orientacji) a także lesbijski klub oraz cudowna gejowska kawiarnia Savoy z ponad 100-letnią tradycją, a także klubu gejowskie – m.in. Felixx i Sling.

Niki polecał mi też ponoć fantastyczną gejowską saunę Kaiserbründl, która doskonale pamięta czasy cesarskie. Opowiedział przy tym historię Ludwika Wiktora, brata cesarza Franciszka Józefa, geja, który właśnie w saunie Kaiserbründl tak zachwycił się pięknym tyłeczkiem („beautiful bum” – tak ujął to Niki po angielsku) pewnego oficera, że nie mógł się powstrzymać i go dotknął. Został spoliczkowany i wybuchł skandal. Za karę Ludwik został zesłany do zamku Klessheim koło Salzburga. Gdzie podobno świetnie sobie radził, podrywając służących – skończył Niki.

Mariusz Kurc

P.S. 1. Wśród organizatorów naszego pobytu było dwóch rzucających się w oczy potężnych, łysych brodaczy. Jednego z nich znajomy Anglik zapytał: „A ten drugi to twój brat, prawda?”. „Nie, to mój mąż” – odparł – „Po 25 latach razem wygląda się już podobnie”

P.S. 2. Na lotnisku w Warszawie spotkałem przypadkiem Artura Orzecha. W jednym z komentarzy pod postem „Repliki” na FB przeczytałem, że o trzech litewskich pocałunkach Orzech powiedział, że „właściwy” był ten w środku, czyli heteroseksualny. Zapytałem go o to. „Powiedziałam <klasyczny>, a nie <właściwy>. To co innego, nie ma mowy – nie jestem homofobem”

Prezentujemy okładkę najnowszego – 54. – numeru „Repliki”. Spogląda z niej Maksymilian Zaleski, uczeń ostatniej klasy Powiatowego Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego w Wieliczce.

Maks zgłosił się do nas sam. Powiedział, że jest transseksualnym chłopakiem, wyoutował się w szkole i reakcja była wzorowa. Chciałby ta drogą, przez „Replikę”, podziękować szkole. Wie, że nie wszystkie osoby trans w naszym kraju mają tak komfortową sytuację.

Maks:
„Na pierwszej lekcji wychowawczej po wakacjach nasza Pani przedstawiła jedną nową dziewczynę w klasie a potem powiedziała: „Jest jeszcze ktoś, kogo już znacie, ale chciałby się wam przedstawić na nowo”. Wtedy wstałem i powiedziałem, że właśnie zacząłem terapię, czuję się chłopakiem i będę się przemieniał fizycznie w chłopaka. Bardzo bym prosił, byście zwracali się do mnie „Maks”, bo takie imię sobie wybrałem. Dodałem, że jeśli macie pytania, nawet takie, które mogą się wydać głupie czy niestosowne albo ze sfery intymnej, to pytajcie.

Zapanowała kompletna cisza. Trwała dłuższą chwilę, jakby czas stanął. Patrzyliśmy na siebie z wychowawczynią, co to dalej będzie. Nikt nawet nie szeptał. I w końcu jedna z koleżanek powiedziała: „Spoko, Maks, nie ma problemu”. I już. Wszyscy mnie zaakceptowali. Jedna koleżanka zadała pytanie, co mnie skłoniło do tej decyzji. Odpowiedziałem, że już nie mogłem wytrzymać dłużej jako dziewczyna, że był to dla mnie wielki problem, a chłopakiem czuję się od dawna. Powiedziałem, że jeśli ktoś wstydzi się zadać pytanie przy całej klasie, to może do mnie napisać na Facebooku. Ale nie było pytań.

Na Dzień Chłopaka, 30 września, dostałem, jak inni chłopcy w naszej klasie, czekoladę od dziewczyn. Nigdy jeszcze nie cieszyłem się tak z żadnej czekolady.”

„Wychowawczyni nie tylko wszystko zrozumiała i zaakceptowała, ale też bardzo mi pomogła. Myślałem, że będę musiał rozmawiać też z innymi nauczycielami, dyrektorem, tymczasem ona za mnie to załatwiła.(…) Nauczyciele i uczniowie mówią do mnie „Maks”. Czasem się mylą, bo np. na liście w szkolnym dzienniku nadal widnieję pod żeńskim imieniem – tego na razie nie mogę zmienić, dokumenty mam jeszcze na dziewczynę – ale zaraz się poprawiają. (…) Pierwszy raz z listą obecności był świetny. Nie wiedziałem jeszcze wtedy, czy Rada Pedagogiczna już się dowiedziała i jaka była reakcja. Nauczycielka czyta listę na lekcji i nagle słyszę: „Maksymilian Zaleski?”. Pomyślałem „Łooooł!!!” i szybko powiedziałem „Obecny!”

Cały tekst Mariusza Kurca o Maksymilianie Zaleskim – do przeczytania w najnowszej „Replice”, dostępnej w prenumeracie:
https://replika-online.pl/prenumerata/
I na allegro:
http://allegro.pl/show_item.php?item=5193505014

Premiera numeru: 26 marca.

(foto na okładce: Krystian Lipiec)