Po raz pierwszy usłyszałem o tobie jako o warszawskiej drag queen, która jest mistrzynią peruk. Pomówienia?

Określenie „mistrzyni peruk” jednocześnie mnie cieszy i bawi, bo przecież w Polsce jest wiele wspaniałych scenicznych person, które same szyją swoje kreacje, również robią peruki i perfekcyjny makijaż. Od samego początku, kiedy postanowiłem wejść na dragową drogę, chciałem być samodzielny. Pierwszą rzeczą, która mnie do tego zbliżyła, były właśnie peruki. Nie umiałem jeszcze robić makijażu czy chodzić na szpilkach, ale już eksperymentowałem z włosami – układałem je, stylizowałem i stopniowo rozwijałem swoje umiejętności.

Być może do wspomnianego określenia przyczyniła się pandemia? Wtedy drag przeniósł się głównie do mediów społecznościowych, a ja właśnie tam pokazywałem swoją pracę, czyli nie tylko stylizacje, ale właśnie kręcenie włosów na wałki, prostowanie czy mycie peruk. Wtedy też zaczęły pisać do mnie drag queens z prośbą o odświeżenie swoich „włosów”. Jako osoba, która dopiero zaczynała i chciała zaistnieć w queerowym środowisku, chętnie podejmowałem się tych zadań.

Zazwyczaj jednak początkujące osoby w dragu uczą się makijażu, chodzenia, wymyślają charakterystyczne powiedzonka. Może we włosach, jak u Samsona, tkwi dragowa siła?

Gdy zaczynałem dragować, zauważyłem, że peruki bywały bardzo prosto ułożone. Mnie zależało na głębi, objętości, bogactwie! Zacząłem szperać w internecie. Tak trafi łem na poradniki polskiej dragsy, wtedy mieszkającej w Stanach, Coco Bechamel, która na YouTube uczyła, jak nadać charakteru perukom kupionym m.in. na AliExpress. Bardzo mnie to zainteresowało. Stylizacja włosów stała się dla mnie pewnego rodzaju ucieczką w czasie pandemii – kiedy stałem przy główce perukowej, całkowicie odcinałem się od rzeczywistości i koncentrowałem tylko na jednej rzeczy. To sprawiało, że czas mijał mi przyjemniej. Możliwe, że miało to także podłoże psychologiczne i pomogło mi przetrwać trudniejsze chwile. Oczywiście wiedziałem też, że dzięki perukom mogę się wyróżnić jako świeża krew na rodzimej scenie.

Drugą łatką, ktorą się tobie przykleja to wygląd Lady Gagi w kostiumach burżujki z dwudziestolecia międzywojennego. Słusznie?

Tak! Sama postać Hrabiny narodziła się po obejrzeniu 5. sezonu „American Horror Story: Hotel”, w którym Lady Gaga wcieliła się w rolę Th e Countess. Ta postać od razu mnie urzekła! Serial częściowo osadzony był na początku ubiegłego wieku. Gaga często występowała tam w eleganckich peniuarach, kostiumach, turbanach i innych zdobnych stylizacjach. W kilku scenach pojawia się nawet w dużych i efektownych perukach. Kiedy szukałem swojej dragowej tożsamości i charakterystycznego elementu, wokół którego mogłabym zbudować swój wizerunek, doszedłem do wniosku, że wspomniana postać idealnie do mnie pasuje. Zawsze fascynowała mnie staromodna elegancja. I tak już zostało.

Czy serial był kropką na i wejścia w drag?

Co prawda „AHS: Hotel” widziałem znacznie wcześniej, ale o dragu zacząłem myśleć dopiero, gdy wraz z koleżanką odpaliliśmy „RuPaul’s Drag Race” w 2019 r. To było dla mnie ogromne odkrycie – zachwyciłem się tym, jak niesamowicie wystylizowane i utalentowane były uczestniczki. Myślę, że właśnie wtedy drag zakorzenił się we mnie na dobre. Stopniowo wkręcałem się coraz bardziej – oglądałem sezon za sezonem, aż w końcu przyszło pytanie: „Czy chcę poświęcić temu część swojego życia?”. Drag to przecież coś więcej niż tylko przebranie – to druga postać, która zaczyna funkcjonować obok mnie, zajmuje przestrzeń, choćby w szafi e. Wtedy wybuchła pandemia i w tej całej niepewności jutra zadałem sobie kolejne pytanie: „Skoro życie nagle stanęło w miejscu, skoro grasuje śmiertelny wirus, to może to jest właśnie moment, by spróbować czegoś artystycznego?”. Odpowiedź była jedna: „Dlaczego nie?”. I tak krok po kroku zacząłem się uczyć dragu.

Poźno trafiłeś na „RuPaula”…

Ach, bo moje pierwsze zetknięcie się z dragiem nie należało do przyjemnych. Było to w 2015 r., tuż po mojej przeprowadzce do Warszawy, poszedłem do klubu gejowskiego, już nawet nie pamiętam którego. Trafi łem tam na występ drag queen – imienia nie zdradzę – z którą chciałem zrobić sobie zdjęcie. Była bardzo opryskliwa, nieprzyjemna, pijana. Zraziłem się na tyle, że zdystansowałem się od drag show.

Program odczarował drag?

Uświadomiłem sobie, że drag może wyglądać zupełnie inaczej od tego, którego wcześniej widziałem. Jednocześnie coraz bardziej interesowałem się tym, jak prezentuje się polska scena dragowa. Na Instagramie trafi łem na profi le Graży Grzech, Shady Lady, Twojej Starej i Loli Eyeonyou Potocki. Zrozumiałem, że ten świat tętni życiem, że organizowane są regularne występy, podczas których można zobaczyć perfekcyjne lipsynki, dopracowane stylizacje, mocne makijaże. Szok!

Nie każdy, kto obejrzy reality show, wbiega na scenę. Miałeś inklinacje artystyczne?

Na pewno czułem potrzebę artystycznego spełnienia, trudnego do sprecyzowania. Chciałem też wyjść do ludzi, tańczyć wśród nich, błyszczeć i widzieć uśmiechnięte twarze publiczności.

Czyli jednak łaknąłeś poklasku!

(śmiech) Na pewno chciałem być w centrum uwagi. Na początku jednak myślałem, że drag będzie zachcianką, hobby, którym będę zajmował się od czasu do czasu. Wiesz – w piątek wystroję się, wymaluję i pójdę na imprezę, żeby dobrze się bawić w gronie innych dragowych osób. I faktycznie tak było na początku, jednak dziś wygląda to zupełnie inaczej. Ciągle moje dragowanie ma wymiar rozrywkowy, ale stało się też pracą – z występami jeżdżę po Polsce, spotykam mnóstwo ludzi i mam poczucie, że to, co robię, ma też pewną misję.

Do tego, jak Hrabina się rozwijała, jeszcze wrocę. Natomiast zatrzymajmy się na początku. Jak tworzyłeś swoją postać?

Eksperymentowałem – kupowałem peruki w różnych kolorach, długościach i je stylizowałem. Dopiero później zacząłem się zastanawiać, co tak naprawdę do mnie pasuje. Czy bardziej abstrakcyjna wersja Hrabiny, czy jednak stonowana, elegancka postać? Dziś stawiam głównie na hollywoodzkie fale. Na początku znajdowałem sukienki- perełki w lumpeksach za kilka złotych. Niektóre z tych rzeczy mam do dziś – na przykład aksamitną w kolorze butelkowej zieleni. Towarzyszyła mi przez lata, a nawet jeszcze w zeszłym roku wystąpiłem w niej raz na scenie. Mam do niej ogromny sentyment. Zresztą aksamit w ogóle stał się moim znakiem rozpoznawczym. Jest niesamowity w dotyku – miękki, przyjemnie otulający ciało. Poza tym pięknie mieni się w scenicznym świetle. No i jest bardzo elegancki, a to dla mnie kluczowe.

Cały wywiad do przeczytania w najnowszym numerze „Repliki”, dostępnym w PRENUMERACIE lub jako POJEDYNCZY NUMER na naszej stronie internetowej oraz w wybranych salonach prasowych.

Queerowy wokalista REJSEL o trudnym dzieciństwie i dorastaniu, o swoim ryzykownym wizerunku, o pasji do tworzenia muzyki, o całowaniu się z Marcinem Dorocińskim i stałym związku z partnerem Oskarem, a także o tym, by nie traktować się zbyt poważnie. Rozmowa Patryka Radzimskiego

Oficjalnie określasz się jako queerowy wokalista. W Polsce to rzadkość

Kultura queerowa jest dla mnie wyjątkowo ważna i nie chcę się od niej odcinać. Przeciwnie, jako artysta, który działa na polskim rynku, mam w tym względzie misję reprezentowania naszej społeczności. Przyznam, że kiedyś trochę chowałem się za maską chłopca, który mógłby spodobać się masom, ale to ma krótkie nogi. Sztuka, która nie jest autentyczna, nie ma sensu. Wiadomo, twórczość musi gdzieś zdobyć swojego odbiorcę. Tych odbiorców może być naprawdę niewielu, ale jeśli będą autentycznie związani ze mną, będę spełniony. W każdym razie czuję się częścią kultury queer i jestem z tego dumny.

Kiedy ściągnąłeś tę maskę „chłopca, który mógłby spodobać się masom”?

Zaraz na początku. W 2008 r. przyjechałem z rodzinnego Szczecina do Warszawy na studia na Akademii Sztuk Pięknych. Ciągnęło mnie do muzyki. Odpowiedziałem na ogłoszenie na jakimś branżowym portalu i tak w 2011 r. zostałem wokalistą 12-osobowego zespołu funkowego Brenda Walsh. Niedługo później wydaliśmy płytę. Mieliśmy instrumenty dęte, rapera, to było ogromny zespół. Wszystkie kawałki tworzyliśmy razem podczas jam sessions. Bardzo dobrze się tam czułem, pamiętam swój coming out przed tamtymi ludźmi. Wiedzieli, że jestem gejem, bo ja generalnie w Warszawie czułem dużą swobodę i nie próbowałem zgrywać heteryka – niemniej ta informacja była jakby niedopowiedziana. No i któregoś razu – byłem całkiem pod wpływem – wypaliłem: „Chłopaki, a wy się nie wstydzicie, że macie wokalistę geja?”. Okazało się, że nie, poczułem support, to było urocze i podnoszące na duchu.

Pierwszy teledysk, ktory nagrałeś z Brendą Walsh w 2011 r., „Porn Site”, był szalony i odważny.

Och, zdecydowanie! W klipie całowałem się z Marcinem Dorocińskim. Ha! Gej propaganda była mocna. (śmiech) Niestety, Brenda jednak umarła śmiercią naturalną, ludzie jakoś się porozchodzili. Potem brałem udział w kilku innych projektach. Byłem m.in. częścią zespołu Th e AND, w którego skład wchodzili również Rubens i Michał Kush. Nagraliśmy EP-kę i album, który ukazał się w 2015 r. Wtedy też nie odcinałem tej mojej gejowskiej części, chociaż raczej nie była aż tak wyeksponowana. A wcześniej, w 2014 r., wydałem solowy, mocno queerowy singiel „Mayhem”. To queer-rapowy kawałek z wieloma odniesieniami do ballroomu, do amerykańskiej, undergroundowej sceny. Niestety przeszedł bez echa. Ostatnio zrobiłem re-release „Mayhem” i ludzie mi piszą, że uwielbiają ten kawałek, że wyprzedziłem w nim trendy. Dziś przecież w środowisku scena ballroomowa jest popularna, RuPaul spopularyzował te klimaty.

Następny solowy singiel wydałeś dopiero w 2023 r. Co robiłeś w trakcie tej 9-letniej przerwy?

Skupiłem się na graniu na żywo w klubach. Do pandemii grałem co weekend z kilkoma zespołami. Dostawałem ogromną porcję dopaminy w postaci reakcji publiczności. To mnie mega satysfakcjonowało, ale w pewnym momencie pojawiły się używki. Do tego stopnia, że wychodzenie na scenę na haju stało się dla mnie normą. Nagle przyszła pandemia i skończyło się koncertowanie. Odebrałem to jako znak, że muszę zacząć znów tworzyć. Założyłem sobie wtedy, że nie wystąpię już nigdzie, śpiewając cudzą piosenkę, że mój następny koncert musi być z autorską muzyką.

Dotrzymałeś obietnicy, bo właśnie koncertujesz ze swoim materiałem w klubach LGBTQ+.

Powrót do pisania muzyki, do nagrywania był bardzo trudny. Dlatego dałem sobie czas, aby ta muzyka sama do mnie wróciła, żebym nie musiał robić nic na siłę. W międzyczasie założyłem firmę, co też pomogło mi wstać na nogi, zerwać z graniem do kotleta na haju.

Czym zajmujesz się poza muzyką?

Moja działalność skupia się głównie na digitalowym projektowaniu produktów cyfrowych, aplikacji i stron internetowych. To jest moja „realna” praca, bo muzyka nie przynosi mi na razie dochodów, ale jest moją ogromną pasją, dlatego mam nadzieję, że w przyszłości będę mógł się jeszcze bardziej jej poświęcić.

Twój comeback z czerwca 2023 r., singiel „Teslą do piekła”, to zupełnie nowa dla ciebie estetyka. Filmowy teledysk, kawałek, który spokojnie mógłby zostać radiowym przebojem…

Wydając ten singiel, posłuchałem starszych kolegów z branży. Prezentując pomysły, słyszałem od nich: „To się nie sprawdzi”, „To jest za mocne” itd. Efektem tych rozmów było powstanie takiego dość nijakiego, w moim odczuciu, wizerunku. Któregoś razu spojrzałem na to z dystansem, zrobiłem sobie rachunek sumienia i stwierdziłem, że ja takim wizerunkiem niewiele wnoszę. „Teslą do piekła” jest super, ale spokojnie mógłby to być utwór Krzysztofa Zalewskiego, Dawida Podsiadło czy któregoś z wielu ich naśladowców. Dlatego zadałem sobie pytanie: co jest we mnie takiego, co jest oryginalnie moje i sprawi, że zostanę zapamiętany? Postawiłem na autentyczność. Napisałem w instagramowym biogramie „gay music stupid stuff “, chcąc wyrazić, że trzymam się mojego ID queerowego i to mnie w Polsce wyróżnia. Musiało pojawić się też słowo „stupid”, bo wyznaję zasadę „don’t treat yourself too f*cking seriously”. A „stuff ” to po prostu wszystko, co tworzę od muzyki, po sztukę wizualną.

Cały wywiad do przeczytania w najnowszym numerze „Repliki”, dostępnym w PRENUMERACIE lub jako POJEDYNCZY NUMER na naszej stronie internetowej oraz w wybranych salonach prasowych.

Dzień dobry! Ja się nazywam Agnieszka. A jak mam mówić do ciebie?

Bardzo miło cię poznać. Ja mam na imię Cyryl.

I tak mam się do ciebie zwracać?

Tak, Cyryl jak patriarcha. Pochodzę z Rosji. Urodziłem się w Nowosybirsku. W Polsce mieszkam od czterech lat. W Toruniu studiuję na UMK kierunek studia skandynawsko-bałtyckie, a także uczę się w szkole masażu.

Dobrze. Niech będzie Cyryl jak patriarcha. Powiedz mi, nie zawsze tak się przedstawiałeś, prawda?

Tak, nie zawsze używałem męskich zaimków, dopiero od niedawna znów zacząłem.

Opowiedz mi o tym. Ja przez większość swojego życia utożsamiałem się z kobietami i czułem się przez większość swojego życia… Czułem się kobietą transpłciową. Natomiast niedawno to się zmieniło, ale było też następstwem pewnego procesu i obserwacji siebie.

Mówisz, że większość twojego życia jednak było inaczej, czyli pomimo swojej płci metrykalnej męskiej od dzieciństwa utożsamiałeś się z dziewczynkami? Tak, odkąd pamiętam.

Dla mnie jako osoby, ktora też opiniuje (Agnieszka Rynowiecka jest psycholożką, certyfi kowaną psychoterapeutką, od 15 lat opiniuje w procesach tranzycji – przyp. red.), to ciekawe, bo rozumiem, że spełniałeś kryteria diagnostyczne dla transpłciowości wieku dziecięcego. Czy to było tak, że bawiłeś się stereotypowo dziewczęcymi zabawkami i z dziewczynkami, zakładałeś sukienki, czy to było bardziej tak, że miałeś takie poczucie, ale to się jakoś nie potwierdzało w zachowaniu?

A to się bardzo potwierdzało w zachowaniu. Lubiłem to, co dziewczęce. Miałem też obrazek siebie jako dziewczynki. Na przykład bardziej na wychowaniu fizycznym pasowałem do sekcji koleżanek aniżeli kolegów. Nie rozumiałem, dlaczego jestem stawiany przy kolegach, jeśli nie daję sobie rady fizycznie. Natomiast w tych normatywnych standardach kobiecych to sobie daje radę. Teraz myślę, że to mogło być spowodowane tym, że doświadczyłem dużo przemocy, to znaczy widziałem głównie dużo przemocy fizycznej ze strony mężczyzn, także seksualnej i ja bardzo nie chciałem się utożsamiać z mężczyznami, bo dla mnie świat mężczyzn to był świat przemocowców. Natomiast kobiety od zawsze były inspiracją. Moja matka też była dla mnie przykładem w dzieciństwie. Ona była tą silną kobietą, która dużo zarabiała, która starała się sama o sobie stanowić. Zawsze była dla mnie jak kompas.

Mówisz o przemocy ze strony mężczyzn. Doświadczałeś jej w dzieciństwie?

Tak. Mój ojciec biologiczny był bardzo przemocowy. I tak naprawdę poza ojcem biologicznym nie miałem żadnego wzorca męskości, do którego chciałbym się porównać.

Czyli jakby przejawiałeś te cechy zachowania, miałeś poczucie niedostosowania do roli męskiej. Komunikowałeś to mamie czy otoczeniu?

A pewnie, mówiłem wiele razy, że się czuję dziewczynką. Ale to nie było brane za bardzo na poważnie.

W pewnym momencie zacząłeś dojrzewać. Pojawiła się u ciebie dysforia cielesna, czy nie przeżywałeś tego?

Przeżywałem bardzo mocno. Pierwsze, co poczułem, to pociąg do mężczyzn. Jak miałem mniej więcej 14 lat, to zacząłem eksplorować różne rosyjskie takie miejsca… spotkań seksualnych dla gejów. Byłem bardzo ciekaw męskiego ciała. Już wtedy wiedziałem, że coś jest ze mną „nie tak”, że jestem trochę „skazany”, taki nieczysty. Miałem poczucie nieczystości.

Nieczystości z powodu tego, że podobają ci się mężczyźni?

Tak.

A twoje ciało ci przeszkadzało?

Moje ciało nigdy nie należało do mnie, należało kogoś innego, do mojej matki? Ona nie pozwalała mi wybierać sobie ubrań ani fryzury, ani wyrażać jakichkolwiek emocji, ani tych pozytywnych, ani tych negatywnych. Przesadny uśmiech, płacz, niezadowolenia były karane. Później moja matka często ingerowała w moje życie intymne. Na przykład czytała korespondencję z innymi chłopakami. Kupowała mi gumki, a później, widząc, że część tych gumek jest wykorzystana, wypytywała mnie na siłę, co z nimi zrobiłem. Wypytywała mnie publicznie, więc to było dosyć upokarzające. Z jednej strony kupiła te gumki, żeby niby dbać o moje zdrowie intymne, ale wiesz, później to wykorzystywała po to, żeby mnie zawstydzić, bo wiedziała, że jestem gejem. Spotykałem się też z próbą przeprowadzenia seksu konwersyjnego na mnie.

Z kobietą?

Tak, żeby zrobić ze mnie prawdziwego mężczyznę. Nie udało się, ale ja do dzisiaj czuję się zgwałcony.

Rozumiem, że dużo przyszedłeś przemocowych, przekraczających sytuacji w życiu.

Bardzo. Przeżyłem też bardzo mocną homofobię, mogę powiedzieć. Kiedyś w wakacje zostałem pobity, nagrano filmik z tego pobicia i później ten filmik rozniósł się po całej szkole i po całym osiedlu a nawet po całym mieście, tak po roku jakoś. Środowisko gejów też mnie wyśmiewało.

Rodzice interweniowali w takich sytuacjach?

Oni mnie w tym nie wspierali, mówili wręcz, że na to zasłużyłem, na takie akty homofobii. Moja rodzina mówiła, że ja sam jestem tego winny, że to dobrze, że ktoś mnie bije. Więc to wszystko spowodowało u mnie takie totalne wyparcie, wiesz, tego, że mógłbym być gejem, takie myślenie, że nie chcę w tym uczestniczyć, nie chcę być częścią tej społeczności. To utrudniło mi odkrycie tego, kim jestem.

Ta homofobia wydaje się tak wszechogarniająca i ze strony twoich rówieśników, i rodziny, że ciężko się tego słucha, ale w Rosji to nie jest pewnie jednostkowy przypadek?

Prawda. Niedawno, może ze dwa lata temu, pod moim miastem rodzinnym otworzono coś na wzór obozu koncentracyjnego dla osób LGBTQ.

Gdzie?

Pod Nowosybirskiem.

To znaczy, że tam są zamykane osoby LGBTQ? Co się z nimi dzieje?

Tak. Są tam „naprawiane”. Stosuje się terapię konwersyjną. Osoby transpłciowe muszą m.in. robić rzeczy typowo męskie czy kobiece. W przypadku gejów i lesbijek stosuje się na przykład oglądanie porno hetero.

Ale powiedz mi, jak te osoby tam trafiają?

Krewni ich zgłaszają, po prostu rodzina.

To jest straszne!

Tak. W Rosji honor gra olbrzymią rolę. Nie wynika to jednak ze względów religijnych, jak to ma miejsce na Bliskim Wschodzie, lecz z głęboko zakorzenionej kultury więziennej. To znaczy, że bycie gejem równa się byciu mężczyzną bez honoru, a nawet bez godności. Jeżeli twoje dziecko jest LGBT, to pozbawia ciebie i całą twoją rodzinę podstawowego honoru. W krajach rosyjskojęzycznych dużo częściej dzieci, które popełniły przestępstwo, są bardziej akceptowane przez własnych rodziców aniżeli tęczowe dzieciaki, które są wyrzucane z domu – to jest na porządku dziennym.

Cały wywiad do przeczytania w najnowszym numerze „Repliki”, dostępnym w PRENUMERACIE lub jako POJEDYNCZY NUMER na naszej stronie internetowej oraz w wybranych salonach prasowych.